Alles in de tijd.

In de voorbereiding van een demo gaat veel meer tijd zitten dan men in eerste instantie denkt Als iemand geen commerciële belangen heeft bij een product en ook geen lid is van onze vereniging maar zich toch aanbied om een demonstratie te geven kan je alleen maar concluderen dat die persoon enorm enthousiast is over dat product. Een paar maanden geleden zijn we op een demoavond door Andrew Plevier, die als gast de avond bijwoonde, benaderd. Hij vroeg zich af of ACV interesse had in een Lyngdorf roomcorrection demo waarin de werkwijze (lees inregelen) ook aan bod komt. Daar waren wel oren naar en een principe afspraak was al snel gemaakt.

Andrew , een gepensioneerd civiele technicus, was onder de indruk van de kwaliteiten van de Lyngdorf DPA1 voorversterker-dac- roomcorrector. Zijn grote wens is om deze zelf ook nog een keer te bezitten en heeft daarom Mark Huinder van Solosound uit Bussum gevraagd om hem met apparatuur en technische achtergrondkennis bij te staan. Mark , begonnen bij Solosound als stagiair en is nu leading man. Mark is in ons 12,5 jarig bestaan al 2 keer eerder geweest en iedere keer was het een leuke en leerzame avond met goed geluid uit de installatie. De audioset ziet er bij binnenkomst als volgt uit:

Lyngdorf DPA1, voorversterker met RoomPerfect™[MH2]
Lyngdorf SDA 2175 (2stuks) eindversterker
Lyngdorf CD2, de nieuwste cd speler van Lyngdorf (anno 2013!)
Bekabeling van Oehlbach, RUConnected en Solosound
ProAc D30 ribbon, vloerstaande luidspreker

Andrew opent de avond en deelde zijn enthousiasme over de Lyngdorf DPA1. De roomcorrectie wordt tot stand gebracht door een aantal metingen te verrichten in de ruimte en dan berekent het apparaat de filterinstellingen. Door het digitale domein is de filtermogelijk ,op de Herz nauwkeurig, bijna onbeperkt. Dit in tegenstelling tot het analoge, waarbij het geluid in verschillende bandbreedtes is te regelen. De meting gaat als volgt: de DPA1 stuurt een tonenreeks uit via de luidsprekers, een (meet)microfoon pikt deze geluiden op en geeft dit door aan de DPA1 en berekend in welke gebieden er aanpassingen nodig zijn. Deze procedure verloopt via een bijzonder eenvoudig menu en technische kennis is absoluut niet nodig. Op de display wordt duidelijk aangegeven wat de volgende stap is. Tijdens de opbouw van de set had een eerste meting plaatsgevonden om de DPA1 in te regelen. Het display gaf aan dat de procedure voor 50% gedaan was. De volgende metingen werden met publiek gedaan, uiteindelijk hebben zij ook een enorme invloed op de akoestiek. Een tweede meting ; De meetmicrofoon werd op ongeveer 2 meter van de linker luidsprekerbox geplaatst op een hoogte van ongeveer 2,2 meter. Dit was net onder de lichtkoepel. Na de meting gaf de display ±69%  aan . Een derde meting werd gedaan met de microfoon ongeveer halverwege de ruimte aan de linkerkant en op ± 1,5 m hoogte. Dit leverde een resultaat van 81% op. Een vierde meting, genomen links achterin de  hoek, ook op ongeveer 1,5 m hoog, leverde een waarde van 78% op. Een vierde meting, waarbij de microfoon ongeveer op 2/3 van de zaal aan de rechter stond leverde 98% op. Dit was voldoende voor tijdens een demo, in een thuis situatie kan je doorgaan naar de 100%,voor de ultieme beleving.

En wat gebeurt er dan met het geluid, want daar gaat het om bij deze demonstratie….Heel veel kan ik antwoorden. Andrew heeft diverse muziekstukken de revue laten passeren die veelal door het publiek werd aangedragen en schakelde zeer regelmatig over van ongecorrigeerd naar gecorrigeerd signaal en terug. Telkens kwamen dezelfde verschillen naar voren, Deze verschillen gelden voor deze ruimte, hoewel een aantal eigenschappen herken ik wel uit eerdere ervaringen met de DPA1. Het stereobeeld wordt fraaier, de positie van de instrumenten in het totaalbeeld is nog beter waar te nemen en stemmen komen echt uit het midden. Het “gat” in het midden wordt geëlimineerd en gedetailleerder ingevuld. Er is meer controle in het laagbereik, de toch iets aanwezige bonkerige bas wordt mooi geproportioneerd neergezet en klinkt ook meer natuurgetrouw. Onderscheid tussen (contra)bas(gitaar) en basdrum is duidelijker waarneembaar. Samenspel lijkt meer te kloppen, dit laatste heeft te maken met het timedomain. Dit was het meest duidelijk bij het klassieke muziekstuk. Alles kwam tegelijk bij mij binnen in een mooi stereobeeld. Bij de ongecorrigeerde instelling was er minder eenheid in het geluid.
 
Na de pauze nam Mark het over van Andrew, een andere luidsprekerset was tijdens de pauze geplaatst namelijk de Solosound Solostatic™[MH1]  200 ‘Swiss Edition’ elektrostatische luidsprekers en Lyngdorf BW1 2 baskasten de rest van de installatie bleef het zelfde.

Mooi is het als een demonstrateur wat dieper op geluidsbeoordeling ingaat, daar kunnen wij als liefhebber nog wat van leren. Mark legde het fenomeen timedomain uit. Mark speelt contrabas en gebruikte dit instrument dan ook als voorbeeld. Als de snaar van een instrument bespeeld wordt geeft de snaar, maar ook tegelijk de klankkast geluid. Als je eerst de attack van de snaar hoort en daarna het geluid uit de klankkast dan is er een probleem in het timedomain. Dit wordt veelal veroorzaakt door het verschil in de massatraagheid van de verschillende speakers. Een woofer moet veel meer eigen massa (en ook lucht) in beweging zetten dan een Het naar voor of naar achter verplaatsen van de speakers in de kast ten opzichte van elkaar biedt alleen een goede oplossing als je op de zogenaamde sweetspot zit. Een digitale oplossing is er voor handen bij o.a. de DPA1, die maakt correcte ruimteberekeningen en compenseert de eerder genoemde massatraagheid. Het volgende voordeel dient zich dan ook aan;.baskasten (subwoofers) kunnen tegen de muur of in de hoek geplaatst worden. Dat levert 2 voordelen op namelijk. 1) er is minder vermogen nodig om de bas aan te sturen, de wanden geven een versterkte werking. De tweede is dat de baskasten minder nadrukkelijk in de ruimte staan.

Dat brengt mij naar de tweede set van de avond waarbij de baskasten strak tegen de muur staan en 2 manshoge schermen vrij in de ruimte staan. Dit systeem laat echt muziek horen, rust, helderheid zonder buitenissige klanken. Het klinkt heel natuurlijk en groots. En in tegenstelling tot vele andere elektrostaten, het kan loeihard. Mark blijft druk bezig om zijn product verder te ontwikkelen. Een van zijn doelen is om de spanning van het elektrische veld zo laag mogelijk te maken met behoudt of zelfs verbetering van de kwaliteit.

Conclusie:
We hebben in het verleden al een paar demo’s gehad waar roomcorrection behandeld werd. Dit was de aanzet om als club een roomcorrection apparaat aan te schaffen en de leden in hun huissituatie kennis te laten maken met roomcorrection. Dit apparaat kregen we niet werkend omdat we de software door 3 verschillende mensen en op 5 verschillende computers met diverse besturingssystemen niet werkend kregen. Al deze mensen hadden een bovengemiddelde kennis van computers. Na heel veel verloren uren is het apparaat retour gegaan naar de leverancier. Frappant was dat de leverancier geen enkele moeite nam om het probleem op te pakken en probeert het te verhelpen. Het bleek eenvoudiger om het apparaat weer in te nemen.
 
Dan biedt Lyngdorf met zijn DPA1 een echt goede oplossing voor diegene die roomcorrection wil. . Een aangename voorversterker met een knappe dac en roomcorrection in één apparaat. De roomcorrection is zeer gemakkelijk zonder enige kennis in te regelen en maakt er een fraai geheel van. Tijdens de pauze sprak ik enkele leden en sommigen vinden het te “netjes”klinken omdat er niets meer aan het geluid mankeert en dat maakt het geluid ook een beetje saai. Voor mij staat vast dat roomcorrectie een toegevoegde waarde is aan de geluidsreproductie. Bij het vervangen van (onderdelen) van je geluidsinstallatie zou ik aanraden om roomcorrectie mee te nemen tijdens je zoektocht naar andere installatiecomponenten.

Tot slot wil ik Andrew Plevier heel hartelijk bedanken voor zijn inzet om deze gezellige en leerzame avond vorm te geven en natuurlijk Mark Huinder van Solosound voor zijn inbreng van apparatuur en vakkundige uitleg. Dit alles maakte dat we kunnen terugkijken op een fantastische avond.