Twinstatic

Het belooft een veelzijdige demonstratie te worden. Eigenaar Jos van Huizen van Twinstatic Audio in Aerdenhout heeft beloofd om met drie Elektro Statische Luidsprekers (ESL) te demonstreren:

Final 0.3
Audiolab Spectrostatic 2
Acoustat Spectra 1400
Daarnaast is er nog de nodige elektronika aanwezig:
Plinius CD-LAD voorversterker
Plinius SA50 eindversterker
Van der Veen Ultra lineair-40S2 versterker
KR-audio VT8000Mk versterker
Helios 3 cd-speler
De luidsprekers betreffen alle hybridesystemen, wat betekent dat er naast het elektrostatische element een laagweergever is toegevoegd voor extra drive in het laag. Feitelijk is dit het opvullen van een zwak punt van een elektrostatische weergever. Vanwege het dipool systeem (de luidspreker straalt zowel naar voren als naar achteren geluid uit vanuit hetzelfde membraam) en de snelheid van de ESL produceert de speaker van nature weinig laag. Dit wordt vaak ervaren als een "dun" geluidsbeeld. Zeker bij de kleinere ESL's kan de hoeveelheid laag tegenvallen. Veel luisteraars houden vaak juist van een wat voller laag. Daarom wordt er bij sommige (veelal kleinere) systemen een wooferconstructie toegepast om dit dunne laag te compenseren. Een veelgehoorde klacht is dan vaak dat de snelheid van de woofer niet aansluit bij de de snelheid van het ESL membraam. Dit resulteert gehoormatig in een systeem waarin de twee drivers niet coherent samenwerken.

De demo is in eerste instantie twee weken uitgesteld omdat de nieuw te bouwen demoruimte nog niet klaar was. Vanwege de beperkte ruimte, en het aantal geintresseerden is de demo in drie avonden opgesplitst: vrijdag, zaterdag en maandag, waarbij uw verslaggever de eerste avond voor zijn rekening heeft genomen.

De demonstratieruimte was nog maar twee uurtje klaar. Jos van Huizen heeft op dat moment "weinig" kunnen testen in de luisterruimte om de ideale opstelling te kunnen bepalen. Op dat moment was hem al wel duidelijk dat hier nog het één en ander te verbeteren viel. Dit zou het geluidsbeeld van de demo voor een groot deel bepalen….

De eerste set die gedemonstreerd wordt is de Final 0.3 met een Plinius CD-LAD voorversterker en SA50 eindversterker. Dit is een zeer stabiele versterkercombinatie die zeer goed in staat is om de moeilijkste belastingen aan te sturen. Zeker een elektrostaat met een doorgaans capacitieve belasting en zeer lage impendantie vormt een dermate lastige belasting voor veel versterkers. Dat ook versterkers die op papier veel vermogen leveren daar moeite mee kunnen hebben zal later nog blijken!

De Final is een kleine luidspreker van iets meer als een meter hoog in een prachtig metaalkleurig design. Achterop is de woofer gemonteerd die omhoog straalt.

Het eerste nummer wat wordt beluisterd is "Fragile" van de laatste live cd van Sting "all this time". Wat opvalt is de onrust in de lagere regionen, wat zich uit in een boomerige basweergave. Hier is duidelijk iets aan de hand. Hier wordt al snel duidelijk dat de demoruimte niet voldoende is gedempt. Er wordt wat geschoven met de weergevers en dempende schotten, maar het boomerige laag blijft aanwezig. Dat het ook anders kan weet de eigenaar maar al te goed. Dit geluidsbeeld zal de rest van de avond aanwezig blijven. Ik heb geprobeerd daar "doorheen te luisteren", en de overige eigenschappen te beoordelen. Het midden is, zoals we van een elektrostaat mogen verwachten, open en gedetailleerd. Het hoog is vrij fel. Jos geeft aan dat dit op verzoek van klanten enigszins gedempt kan worden.

De volgende combinatie is de Audiolab weergever met de Van der Veen versterker. Dit is een zeer lichte versterker, maar mede dankzij de hoge gevoeligheid van de Audiolab zijn ze verassend goed in staat om deze speakers aan te sturen.

De Audiolab is een grote luidspreker van ongeveer 1,80 meter hoogte. Hier zijn twee 17 cm woofers toegepast om de laagweergave wat meer body te geven. Opvallend is het enorm hoge rendement van 90dB/W/m. Voor een elektrostaat een uitzonderlijk hoge waarde, waardoor aansturing met een stabiele buizenversterker mogelijk is.

Tijdens weergave van van de studio opname van "Fragile"weet de versterker zich goed staande te houden, maar de rust in het beeld van de Plinius halen ze echter niet. De versterker staat dus duidelijk een beetje "op zijn tenen" te spelen. Na overleg met de luisteraars besluit Jos de versterker tijdens de demo niet meer te gebruiken, temeer de overige ESL's een nog kritischer belasting zijn voor de kleine versterker.

De derde combinatie is de Acoustat met de KR-audio versterker. Deze versterker is een buizen push-pull monoversterker die volgens de fabrikant volledig in klasse-A staat te spelen. Deze versterker wordt echter nauwelijks warm! Hoe ze dat doen zal wel een raadsel van KR-audio blijven…

De Acoustat is van een werkelijk prachtig design. De hoogte is ongeveer 1,40 meter. Ook hier valt de hoge gevoeligheid van 88dB/W/m op.

De Acoustat luidspreker vond ik persoonlijk het mooiste van de drie. Ook valt hier weer de hoeveelheid laag op, maar het sprankelende en open geluid van het elektrostatische membraam (mid en hoog) valt duidelijk op. Vanwege o.a. de afwezigheid van een scheidingsfilter in het mid-hoog gebied klinken stemmen zeer schoon en natuurlijk. De KR-audio versterker bleek echter niet in staat deze speaker aan te sturen. Na een paar minuten spelen schakelde de beveiliging aan, en viel het geluid uit. De versterker is daarna omgewisseld voor de Plinius. Het werd daarmee alleen nog maar mooier. Luka Bloom met het nummer "Rainbow Warrior" van de cd "Salty Heaven" kwam zeer levendig en rotsvast in beeld. Ook hier viel de openheid van het systeem op.

Het was duidelijk dat de mooiste versterker om deze speakers aan te sturen de Plinius combinatie is. Deze hebben we daarna alleen nog maar gebruikt om het vergelijk eerlijk te laten verlopen, en om onze oren te verwennen. Deze versterkers zijn dan ook aangesloten op de Audiolab. Wat opviel is dat de rust in het beeld goed aanwezig was. Dit is een rustige luidspreker die laat horen wat er in de muziek aanwezig is, zonder bepaalde gebieden te overdrijven. Daarmee gaan wel wat details verloren, wat overigens versterkt wordt door de overheersende laagweergave.

Als laatste zijn alle andere speakers weggehaald om reflecties te beperken, en is vervolgens naar de Acoustat geluisterd. Veel invloed heeft het weghalen van de overige luidsprekers niet op de laagweergave. Wel komen de instrumenten wat vaster in het geluidsbeeld te staan. De stem van Patricia Barber, "Ode to billy Joe" van de CD "Café Blue" komt zeer realistisch uit de speakers. Het vingerknippen sterft langzaam weg. Je kunt bij wijze van spreken de sigarettenrook om de zangeres heen zien hangen, heel sfeervol.

Zaterdag en maandag is ook nog een full-range elektrostaat gedemonstreerd: De CLS type 1 van Martin logan. Hier is geen extra woofer toegepast, het laag wordt ook verzorgd door het elektrostatische element. Dit is mogelijk omdat het membraamoppervlak veel groter is dan bij de overige speakers. Dit systeem speelt toch op een ander nivo dan de andere speakers. Wellicht dat door de kritische luisterruimte het systeem extra positief afsteekt bij de deels dynamische varianten, maar alle luisteraars waren het er wel over eens: dit is het echte elektrostaat geluid. Het geluid werd los in de ruimte geprojecteerd als een coherent beeld. De CLS kon niet zo hard spelen als de hybride systemen, maar alle tonen werden in het juiste tijdsdomein neergezet. Dit is bij een hybride systeem vaak een probleem door de twee afzonderlijke typen units.

Wat mij betreft is de avond zeer geslaagd geweest. Het is bijna uniek om zoveel verschillende combinaties op één avond te beluisteren, zeker als het elektrostatische luidsprekers betreft. Alle beschreven produkten kunnen ook thuis door middel van een demo gedemonstreerd worden. Twinstatic Audio vraagt daarvoor een bedrag van 115 Euro. Als de speakers worden afgenomen krijg je dat bedrag weer terug, een heel schappelijke regeling.

Ook kun je er terecht voor reparatie of modificatie van tien verschillende merken elektrostaten. Tevens heeft Twinstatic Audio een aantal occasions te koop die voor heel schappelijke bedragen van eigenaar verwisselen.

Voor meer informatie:

http://www.Twinstaticaudio.nl/