Verslag Audio Club Velsen Trinnov Audio, 15 september 2010
Dit is de tweede keer dit jaar dat we bezoek krijgen van een firma die door middel van aanpassing van het audio signaal de akoestische tekortkomingen van systeem en ruimte aanpast. Trinnov Audio is een Franse firma, die zijn roots heeft in de professionele audio sector, en dan met name het aanpassen van het audio signaal aan de ruimte in studio’s. Trinnov noemt een dergelijk apparaat een room optimizer, en dat is ook in het kort wat het doet. De optimizer was al lang beschikbaar voor de professionele wereld en de voorloper van de ST2 werd door installateurs ingezet in de HiFi. Deze uitvoering was echter niet specifiek ontwikkeld voor de HiFi liefhebber. Er worden natuurlijk iets andere eisen gesteld aan een apparaat voor de consument (tevens HiFi liefhebber). Zo zijn bijvoorbeeld de aansluitingen anders en is het uiterlijk een heel stuk belangrijker, in de studio telt alleen de functionaliteit.
Audio Electronics Mattijsen vertegenwoordigt Trinnov in Nederland. Dit bedrijf werkt voornamelijk voor de professionele sector, maar aangezien Trinnov een apparaat voor de consument / HiFi heeft ontwikkeld, zal er een nieuw netwerk van gebruikers en dealer worden opgebouwd.
De intentie is niet zelf de directe verkoop doen, er wordt nog aan een netwerk gebouwd die de apparatuur aan de consumenten kan verkopen. Het zijn nog steeds sterk gescheiden werelden, wat ook nu weer eens wordt bevestigd.
Het apparaat waar het vanavond om draait is de Trinnov ST2-HiFi. De ST2 kan gewoon in de muziek installatie worden opgenomen, en heeft dezelfde afmetingen als een normale cd speler bijvoorbeeld.
Maarten Chen van Audio Electronics Mattijsen doet de presentatie vanavond en het is duidelijk te merken dat hij dit vaker doet. Zeer geroutineerd vertelt hij de inns en outs van de techniek achter de room optimizer. Hij ondersteunt zijn verhaal door een powerpoint presentatie via een beamer. De introductie van de ST2 neemt gehele eerste helft van de demo in beslag. Er is op dat moment nog geen nummer gedraaid.
Maarten aan het woord
Als je kijkt naar akoestische weergave in een ruimte is er altijd wel iets niet optimaal en worden bepaalde frequentie gebieden versterkt of afgezwakt. Dit kan uiteraard tot ongewenste effecten leiden als hardheid in het midden/hoog of teveel laag. Maar ook te hoge nagalm in een ruimte kan zeer storend zijn. We kennen natuurlijk allemaal de ouderwetse grafische of parametrische Equalizer. Hiermee kan simpel gezegd een bepaald frequentie bandje harder of zachter worden gezet. Maar dit introduceert bijvoorbeeld ook fase draaiing en daarnaast kan dit ook niets veranderen aan reflecties en naklank. Fase draaiing uit zich onder andere in een diffuus geluidsbeeld. Nagalm en reflecties in onrust. Met de computer kunnen complexe correcties worden toegepast waarmee de fase verschuiving wordt voorkomen.
Trinnov heeft zijn oorsprong in de mathematica, en door research naar akoestiek hebben ze een eigen reken methode ontwikkeld om het geluid te verbeteren. De rekenmethode werkt met de Finite Impuls Respons (FIR). Het gaat te ver om uit de doeken te doen hoe dat precies werkt, maar in het kort komt het hierop neer dat de frequentie karakteristiek wordt aangepast zonder dat de fase wordt aangetast. De volgende verbeteringen moet de ST2 geven:
• Verbeteren van de tonale balans
• Verbeteren van het geluidsbeeld
• Verbreden van de “sweet spot”
Er worden allemaal plaatjes getoond waarop te zien valt hoe het systeem voor en na aanpassing zich gedraagt in de ruimte. Wat daarbij opvalt, is dat de energie in de tijd veel sneller verdwijnt. Dat wil dus zeggen dat er minder stoorgeluiden over blijven wat in theorie een schoner geluidsbeeld en meer rust in het geluid moet opleveren.
De ST2-HIFI is dus een apparaat wat bij de hifi installatie geplaatst kan worden, maar het is veel meer dan alleen maar een room-corrector. Er is bijvoorbeeld een geavanceerde cross-over voor meerwegsystemen naast een lijntrap voor versterking en aanpassing van het lijnsignaal aanwezig. De versterker kan dus volledig als voorversterker functioneren. Er is geen phono trap aanwezig.
Er zijn ook digitale ingangen aanwezig wat betekend dat er ook een DA-converter aan boord is. Dit is niet zomaar een DA-converter, Mattijssen geeft de voorkeur aan deze converter boven de studio Apogee welke ze eerder in gebruik hadden. Dat moet dus een apparaat van absolute topklasse zijn, want de Apogee staat bekend als een van de beste DA-converters die te krijgen is.
Er zijn verschillende ingangen beschikbaar:
• 4 analoge ingangen, 4x XLR en 4x RCA
• 4 analoge uitgangen, 4x XLR en 4x RCA
• 4 digitale S/PDIF ingangen
• 4 digitale S/PDIF uitgangen
ST2-hifi achterzijde
Een erg veelzijdig apparaat dus, en zoals je ziet krijg je veel meer dan alleen een room optimizer. Overigens kan het apparaat alle 4 kanalen tegelijk meten en corrigeren. Tot de mogelijkheden behoren 2.0, 2.1, 2.2 of 2+2.0-(tweeweg aangestuurd).
De ST2-hifi voorzijde
Verder is de ST2-hifi zeer goed afgewerkt. Hij is voorzien van een dikke geborsteld aluminium frontplaat waarbij het Trinnov logo verzonken is uitgefreesd. De productie wordt volledig in Frankrijk gedaan met uitsluitend in eigen huis ontwikkelde technieken. Er zijn onafhankelijke voedingen toegepast voor zowel het audio deel als het processing deel en er is veel aan gedaan om jitter tot een minimum te beperken.
De bediening kan op vele manieren plaats vinden. De bediening kan standaard worden geregeld vanaf elke PC, MAC, iPad, iPhone of Google Phone. Ook kan rechtstreeks een VGA monitor en muis worden aangesloten. Verder is het nog mogelijk via een touch screen de unit te bedienen en als laatste via een externe infrarood module. Beide laatste mogelijkheden zijn optioneel.
Na de pauze wordt er eindelijk muziek geluisterd. Eerst wordt er gespeeld met de Trinnov aan en daarna uit geschakeld. Het verschil is zeer groot te noemen, maar het wordt al snel duidelijk dat de subwoofer niet helemaal op hetzelfde nivo te krijgen is zonder correctie. Het is dus wel appels met peren vergelijken, maar wat wel duidelijk is, is dat de correctie wel degelijk iets doet met de rest van het geluidsspectrum. Op verzoek wordt de sub uitgeschakeld en er worden nog wat muziek stukken gedraaid. Nu kan het systeem op zijn werkelijke waarde worden geschat. En steeds blijkt weer dat met ingeschakeld systeem er ook werkelijk een beter systeem aan het draaien is. De ervaring die ik heb met dergelijke systemen is dat het geluid ook nogal snel erg saai kan worden. Het is dan beter onder controle, maar in werkelijkheid neemt de betrokkenheid sterk af. En dat kan in mijn ogen nooit de bedoeling zijn. Maar bij de Trinnov is dat zeker niet het geval. Er blijft te allen tijde een zeer prettig systeem over maar dan zonder de storende invloeden van de ruimte.
‘Wat ik zelf één van de mooiste features vind is dat je de frequentie karakteristiek naar wens ook kunt aanpassen. Elk systeem heeft natuurlijk wel wat punten die voor verbetering vatbaar zijn. Iets te veel laag of juist te weinig, of een wat soft hoog bijvoorbeeld. Door de karakteristiek te veranderen kunnen deze zaken aangepast worden. Dat geeft heel veel vrijheid om naast de akoestische aanpassing ook de sound op zich te veranderen. Een zeer zinvolle optie. Je zou bijvoorbeeld verschillende profielen kunnen maken. Eentje voor popmuziek en eentje voor klassiek bijvoorbeeld.
Verder kunnen alle afzonderlijke correctie methoden stuk voor stuk worden aan of uit gezet. De 3 correcties zijn:
• Akoestische correctie
• Nivo optimalisatie
• Vertragings optimalisatie
Het menu
Je kunt dan horen wat de afzonderlijke correcties doen of alleen de correctie kiezen die het beste past in de situatie.
Ik ben na deze demo echt overtuigd van het nut van room-correction op deze manier. Het is zonder twijfel dat de ST2-HIFI een aanvulling is op dit systeem. Wel geeft Trinnov overduidelijk aan dat de resultaten in een akoestisch slechte ruimte nooit zo goed zullen zijn als de resultaten waren geweest in een goede ruimte. Dus het is nog steeds zo dat aanpassingen aan de ruimte altijd een beter resultaat opleveren in samenwerking met de Trinnov.
Tot slot nog de prijs. Deze is als introductieprijs (t/m 20 dec 2010) Eur 5.890,- inclusief de meetmicrofoon. Dat lijkt een heleboel geld, maar als je bedenkt dat je daar een top voorversterker, DA-converter en cross-over bij krijgt ligt het verhaal toch iets anders. In mijn ogen is de ST2-HIFI zijn geld zeker meer dan waard.
Er zijn veel audio liefhebbers die het ingrijpen in het signaal beschouwen als iets wat je gewoon niet doet. Dat gaat wel op voor de ouderwetse manier van ingrijpen met behulp van een equalizer bijvoorbeeld. Maar dit is een heel andere aanpak. Probeer het eens uit zou ik zeggen. Ik denk dat je versteld zult staan van de resultaten.